“We moeten het kind achter het gedrag blijven zien"

Waarom zijn jullie aan de slag gegaan met onze tool ReflectLeer?

Directeur Ruben Herck: “Wij kregen op school te maken met best wat leerlingen met moeilijk hanteerbaar gedrag. Daarom gingen we op zoek naar manieren om daarmee om te gaan. Aan de hand van vormingen en wetenschappelijke literatuur hebben we mensen in ons team expertise laten opbouwen over dit thema. Begin dit schooljaar zagen we in de stedelijke nieuwsbrief voor scholen het aanbod van ReflectLeer passeren, een interessante reflectietool waarmee je aan de hand van 10 aanbevelingen je zorgbeleid op school kan herdenken. Zó interessant dat we de tool meteen toepasten op onze school. We begonnen met een analyse per leerjaar om te bepalen waar de sterktes zaten in ons zorgbeleid, en waar nog ruimte was voor verbetering.”

Wat waren de belangrijkste werkpunten in jullie zorgbeleid?

“Omgaan met complex gedrag berust op twee pijlers: enerzijds de verbinding met deze kinderen behouden en versterken, en anderzijds hen veel structuur aanbieden. Dat geldt trouwens niet alleen voor kinderen die complex gedrag vertonen. Dat is voor alle kinderen zo. Vanuit ons lerarenteam kwam de vraag om eerst in te zetten op structuur aan te bieden.”

“We kozen ervoor om een 4-lademodel uit te werken: een heldere structuur om ongewenst gedrag te voorkomen. Aan de hand van 4 kleurcodes bepaalden we welk gevolg we zouden geven aan welk gedrag. Zo spreken alle collega’s dezelfde taal, net als de leerlingen en ouders die ook zijn geïnformeerd over deze aanpak. De gevolgen kunnen gaan van een sticker in de agenda tot banken poetsen in de klas als een leerling een bank heeft bevuild. We hebben ook reflectiebladen gemaakt per leeftijd. Bij ernstige signalen zoals het uitschelden van een leerkracht of een zwaar conflict, gaat de leerkracht dat reflectieblad samen met de leerling(en) invullen. Zo werken we aan herstel en het sociaal-emotioneel leren: we gaan kijken hoe dat incident is kunnen gebeuren en wat we samen kunnen doen om dat een volgende keer te voorkomen.”

Op welke manier werken jullie aan verbinding op school?

“We zijn al jarenlang een KiVa-school en zetten in op pestpreventie. Zo hebben we dit schooljaar posters opgehangen in de inkomhal met daarop afspraken over hoe we met elkaar omgaan. Als leerlingen dat goed in de praktijk brengen, krijgen ze een leuke beloningssticker. Vooral bij de jongere kinderen werkt dat heel goed.”

“Om verder aan die verbinding te werken zijn we volop bezig met plannen voor de toekomst. Zo gaan we volgend schooljaar collega’s nascholingen laten volgen over verbindende communicatie.”

“Bovendien zijn we volop aan de slag met het talentenverhaal van Luk Dewulf. Al twee van onze leerkrachten volgden de talentencoach-opleiding bij de stad. Daar leren leerkrachten hoe ze leerlingen nóg beter kunnen helpen om hun talenten te ontdekken. Die talenten zetten we nu ook in als we botsen op complex gedrag. Met die leerlingen gaan we een talentengesprek aan om te benadrukken waar ze goed in zijn en waar ze energie van krijgen. Deze kinderen komen vaak terecht in een spiraal van negatieve feedback. Dat willen we met onze talentengesprekken doorbreken. We zien dit écht als een manier om complex gedrag aan te pakken en de verbinding met onze leerlingen te versterken.”

Het aantal leerlingen met gedragsproblemen is al enkele jaren in stijgende lijn volgens cijfers van het CLB. Stellen jullie dit ook vast op school?

“Ik merk die stijging binnen onze scholengroep, maar hier is dat al langer een realiteit. We bereiken een publiek met een rugzakje op onze school, waardoor wij niet plots een piek vaststellen.”

“De uitdaging is voor ons als schoolbeleid om leerkrachten te laten kijken naar wat er achter het gedrag van hun leerlingen zit. We moeten het kind achter het gedrag blijven zien. Die boodschap geven we ook mee aan ouders. We maken duidelijk dat we hun kind niet loslaten, maar dat we in het geval van heel explosief gedrag ook van hen verwachten om zich te engageren en de leerling in kwestie ook buiten de school te laten begeleiden. We zoeken daarin echt naar een partnerschap met de ouders.”

Hebben jullie tips voor andere scholen die hun zorgbeleid willen herdenken?

“Het is belangrijk om goed te luisteren naar je leerkrachten. Zij moeten voelen en weten dat de school achter hen staat. Leerlingen laten voelen dat we hen graag zien op school is voor ons de sleutel om moeilijk gedrag om te buigen. En structuur biedt kinderen veiligheid. Als we die hoofdjes minder kunnen laten knetteren, gaat het leren ook beter.”

“En ons werk is nog niet af, ook volgend schooljaar timmeren we verder aan ons zorgbeleid. Mijn advies aan andere scholen is dan ook: ga met ReflectLeer aan de slag. De tool is echt op maat van een lagere school gemaakt: gebruiksvriendelijk, werkbaar materiaal waar je meteen mee aan de slag kan.”